اثر تنش‌شوری و رژیم آبیاری بر عملکرد برنج و کارایی مصرف آب در خاک‌های ترک‌دار شالیزاری

روش غالب آبیاری در شالیزارهای ایران روش غرقابی با جریان مداوم در طول فصل رشد است که در هنگام کمبود آب به روش‌های تناوبی تغییر می‌یابد. از سوی دیگر خشکسالی‌های متعدد سال‌های اخیر و نیز اجرا و بهره‌برداری از سدهای متعدد در حوضه آبریز رودخانه سپیدرود، کیفیت آب این رودخانه را به طور محسوسی کاهش داده است. در این مطالعه اثر تنش‌های شوری و خشکی بر جریان افقی و عمودی آب در خاک‌های ترک‌دار شالیزاری در حضور گیاه برنج رقم هاشمی (رقم غالب استان گیلان) مورد بررسی قرار گرفت. تیمارهای مورد مطالعه شامل دو استراتژی آبیاری (غرقاب مستمر و دور آبیاری 6 روز با ارتفاع استغراق 5 سانتی‌متر برای هر کدام) و تیمارهای تنش شوری با کاربرد آب آبیاری در سه سطح 2، 3 و 4 دسی‌زیمنس بر متر بود که در دو حالت ترک مویین (3 میلی‌متر) و ترک متوسط (2 سانتی‌متر) اعمال شدند. نتایج نشان داد چنانچه ترک‌هایی با اندازه متوسط در سطح مزرعه تشکیل شود، آبیاری مداوم گیاهان حتی با آبی با کیفیت پایین منجر به عملکرد بالاتری نسبت به استفاده از دور آبیاری شش روز خواهد شد. علی‌رغم مصرف کمتر آب در تیمارهای با دور آبیاری 6 روز، بیشترین بهره‌وری آب مربوط به تیمارهای آبیاری غرقاب در شرایط ترک مویین بود. ترک‌های متوسط ایجاد شده در سطح شالیزار نیز به طور قابل توجهی نشت جانبی را افزایش دادند، اما اثر شوری آب آبیاری بر شدت نشت جانبی معنی‌دار نبود و ترک‌ها بعد از مرطوب کردن خاک بسته نشدند.